Ես ամառը կարդացել եմ Վիլյամ Սարոյանի մարդկաին կատակելությունը։ Գիրքը շատ հետաքրքիր էր, բոլորին խորուրդ եմ տալիս որպեսզի կարդան, այս հիասկանչ գիրքը

1.Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը: (3 միավոր)   Ամառվա մի օր ուղ-որները, կես-րվա շոգից սաստիկ հո-նած, ճանապար-  էին գնում: Նրանք տեսան մի սոսի, մոտեցան և պա-կեցին նրա ստվերում` հանգստանալու: Նայելով սոսու ոստերին` իրար մեջ խոսեցին.   – Բայց ախր անպտուղ է այդ ծառը և մար-կանց  համար անօ-ուտ: Սոսին նրանց տխրաձայն պատասխանեց .  – Ապերախտ եք դուք, իմ հովանուց օգտվում եք և տեղնուտեղն էլ ինձ անպտուղ ու անօգուտ անվանում: Այդպես էլ որոշ մարդկանց բա-տը չի բերում. նրանք լավություն են անում մերձավորներին, բայց շնոր-ակալություն չեն ստանում:

Ամառվա մի օր ուղևորները, կեսօրվա շոգից սաստիկ հոգնած, ճանապարհ  էին գնում: Նրանք տեսան մի սոսի, մոտեցան և պառկեցին նրա ստվերում` հանգստանալու: Նայելով սոսու ոստերին` իրար մեջ խոսեցին.   – Բայց ախր անպտուղ է այդ ծառը և մարդկանց  համար անօգուտ: Սոսին նրանց տխրաձայն պատասխանեց .  – Ապերախտ եք դուք, իմ հովանուց օգտվում եք և տեղնուտեղն էլ ինձ անպտուղ ու անօգուտ անվանում: Այդպես էլ որոշ մարդկանց բախտը չի բերում. նրանք լավություն են անում մերձավորներին, բայց շնորհակալություն չեն ստանում:

Ամառվա մի օր ուղևորները, կեսօրվա շոգից սաստիկ հոգնած, ճանապարհ  էին գնում: Նրանք տեսան մի սոսի, մոտեցան և պառկեցին նրա ստվերում` հանգստանալու: Նայելով սոսու ոստերին` իրար մեջ խոսեցին.   – Բայց ախր անպտուղ է այդ ծառը և մարդկանց  համար անօգուտ: Սոսին նրանց տխրաձայն պատասխանեց .  – Ապերախտ եք դուք, իմ հովանուց օգտվում եք և տեղնուտեղն էլ ինձ անպտուղ ու անօգուտ անվանում: Այդպես էլ որոշ մարդկանց բախտը չի բերում. նրանք լավություն են անում մերձավորներին, բայց շնորհակալություն չեն ստանում:

2.Տեքստից դո՛ւրս գրիր 4 բառ, որոնց հնչյունների և տառերի քանակը չի համապատասխանում։ (2 միավոր)

ճանապարհ, ուղևոր, շնորհակալություն, որոշ:

3. Քանի՞ տառ և քանի՞ հնչյուն կա հետևյալ բառերից յուրաքանչյուրում՝ ճանապարհ, ուղևոր, սոսի, ոստ։ (2 միավոր)
ճանապարհ- 8 տառ 7 հնչյուն
ուղևոր- 5 տառ 6 հնչյուն
սոսի- 4 տառ 4 հնչյուն
ոստ- 3 տառ 4 հնչյուն

4․Ուղևոր բառի հնչյուններից յուրաքանչյուրով սկսվող բառեր գրի՛ր: (1 միավոր)

Ուղտ
Ղեկ
ԵՎա
Ոստ
Րոպե

5 Բացատրի՛ր հետևյալ բառերն ու արտահայտությունները՝ (2 միավոր)։ ուղևոր, անօգուտ, ոստ, ապերախտ, գլուխ տալ, շունչը փչել
Ուղևոր- տեղեր գնացող
Անօգուտ- օգուտ չունեցող
Ոստ- ոստը ճյուղն է։
Ապերախտ- անշնորհակալ
գլուխ տալ- խոնհարվել
շունչը փչել- համարյա մեռնել

Արդեն Հոկտեմբեր ամիսն էր։ Մենք ընկերներով գնացինք անտառ վայլելու բնությունը։ Այն տեղ մի գեղեցիկ տերևաթափ էր։ ԵՎ մենք գնացինք որպեսզի վայլենք այն տեղի բնությունը։ Այնքան հիանցանք, որ նույնիսկ չնկատեցինք, որ մութը ընկավ։ և մենք որոշեցինք այն տեղ գիշերել։ Տերևաթփի պատճառով մենք մնացինք տերևաթափի տակ։ Գիշերը խեղտվելուց պրցանք հենց արտնացանք տեղում փորձեցինք վերև բարձանալ քանի որ տերևաթափը շատ բարձր էր։ Մեզ մոտ ըստացվեց վերև բարցանալ հետո գնալ տուն։

40.Ընդգծված բառը նախադասության մեջ ի՞նչ իմաստով է կիրառված: Այդ բառը ո՞ր նախադասության մեջ է հիմնական իմաստով գործածված:

Ծաղիկը բացվեց ու ձգվեց դեպի արևը:
Ուղիղ-հիմնական

Հարսանիքի բոլոր կենացները ծաղիկներին էին ուղղված:
Նորապսակներ-փոոխաբերական

Մեր ծնողներն ասում են, թե մենք ենք կյանքի ծաղիկները:
Օդ, բույր-փոոխաբերական

Շատ լավ գործ եք սկսել. սա դեռ ծաղիկն է, պտուղները հետո եք տեսնելու:
Ուղիղ-հիմնական

Իր երկիրը հասնելուց հետո էլ իշխանը չէր մոռանում այն ամրոցի ծաղիկ տիրուհուն:
Ուղիղ-հիմնական

41.Նախորդ վարժություններում գործածված գլուխ, ծաղիկ բառերն ինչո՞վ են նմանվում:

Բացատրի՛ր «բազմիմաստ» բառը:
այր- 1. տղամարդ, 2. քարանձավ
տուն-1. բնակվելու շենք, 2. գերդաստան, ընտանիք, 3. ոտանավորի քառատող
ակն- 1. աչք, 2. ջրի ակունք
գիր-1. տառ, 2. այբուբեն, 3. գրություն, 4. կախարդություն
օղակ-1. աշխատանքային խումբ, 2. մարզագործիք

42. Հաց բազմիմաստ բառով նախադասություններ կազմի´ր քեզ հայտնի բոլոր իմաստներով:
Մեր տան մոտի փռում շատ համեղ հաց են թխում։
Ընկերոջս կանչեցի ինձ հետ հաց ուտելու։
Մարդիկ երբեմն գնում են այլ երկրներ հացի փող վաստակելու։

43. Ջուր բազմիմաստ բառով նախադասություններ կազմի՛ր քեզ հայտնի բոլոր իմաստներով:
Մեր բակում կա ցայտաղբույր, որտեղից ըպում ենք ջուր։
Միրգը այքան էր հասել, որ ջուր էր կաթում։
Աշակերտը ամբողջ դասիրն ջուր էր ծեծում։

44.Ընդգծված բառը փոխարինի´ր տրվածներից մեկով և բացատրի´ր, թե ինչպե՞ս ընտրեցիր:

Տհաճ, պայծառ, հոտ, դեմք, հավաքել, շրջապատել:

Ծաղիկների հոտը ինձ մի հին երգ է հիշեցնում:
Քանի որ հոտը եւ բույրը հոմանիշներ են։

Արևելցի կինն ինչո՞ւ է ծածկում դեմք:
Քանի որ դեմք եւ երեսը նույն իմաստն է ունենում։

Զորքը շրջապատել էր բերդն ու սպասում էր հրամանի։ պաշարել
Քանի որ պաշարել եւ շրջապատել հոմանիշներ են։

Թագավորը ժողովել էր բոլոր հպատակներին, որ առաջինը ինքն ավետիսն (բարի լուրը) ասի:
Քանի որ ժողովել եւ հավաքել նույն իմաստն է ունենում։

Տհաճ պատմության մեջ ընկանք:
Քանի որ Տհաճ եւ անախորժ նույն իմաստն է ունենում։

Միալար անձրևներից ու մառախուղից հետո վերջապես մի պայծառ օր բացվել։
Քանի որ արևոտ եւ պայծառ հոմանիշներ են։

47. Տրված բառերն ըստ իմաստների նմանության բաժանի՛ր չորս խմբի:

Ջարդել-փշրել,-կոտրել-կտոր-կտոր անել, կոտրատել
հավաքել- կուտակել, գումարել, ժողովել, ամբարել
հասկանալ- կռահել, գլխի ընկնել, պարզել
պահել- պարզել, ծածկել, թաքցնել, պատսպարել քողարկել

48.Իմաստով մոտ բառերը կոչվում են հոմանիշներ (հոմ-նման, կից): Տրված բառերը բաժանի՛ր հոմանիշների չորս խմբի:ֆֆֆֆֆ

Երկիր թագավորություն պետություն կայսրություն, տերություն
մազ հյուսք ծամ վարս հեր, դեպք միջադեպ իրադարձություն եղելություն պատահար,
արշալույս ծեգ այգաբաց լուսաբաց:

49.Ընդգծված բառերն ու արտահայտությունները փոխարինի´ր տրված հոմանիշներով:

Հետապնդել են նրանց, սարսափ, անցնելիս, ապրում են, կացարան, առատ, գործածում են, նկատել են, հայտնաբերել են, կերակրվում են:

Հիմալայներում, ձյունոտ անտառով գնալիս–անցնելիս, գիտական արշավախմբի անդամները տեսել են-նկատել են, մորթիներով ծածկված երկու կնոջ: Գիտնականները գնացել են նրանց հետևից–Հետապնդել են նրանց և գտել են-հայտնաբերել են նրանց բնակարանը, որ քարանձավ է եղել: Պարզվում է, որ 20-րդ դարում դեռ գոյություն ունեն-ապրում են քարանձավային մարդիկ: Նրանք չեն կարողանում օգտվել կրակից, իսկ որպես հագուստ օգտագործում են–գործածում են վայրի կենդանիների մորթիները: Սնվում են–կերակրվում են հում սննդով, որը կացարանի շրջակայքում շատ–առատ է: Քաղաքակիրթ մարդկանց հետ աոաջին հանդիպումն ուղեկցվել է վախով –սարսափու ծայրաստիճան զարմանքով:

50. Ընդգծված բառերը փոխարինի՛ր տրված հոմանիշներով:ննն

Գագաթ, Սուրբ գիրք,ազգ, բարկանալ, էլ, ուզել,

, իրար, ցրվել, գործածել, հասկանալ:

Աստվածաշնչում– սուրբ գիրք, գրված է, որ մարդիկ Բաբելոնում ցանկանում են այնքան բարձր աշտարակ կառուցել-շինել, որ կատարը-Գագաթ երկինք հասնի: Աստված զայրանում է մարդկանց վրա ու խառնում նրանց լեզուները: Մարդիկ այլևս մեկմեկու–իրա խոսքը չեն ընկալում–հասկանալ, խառնաշփոթություն է առաջանում, և ժողովուրդները սփռվում են աշխարհով մեկ: Ուստի «բաբելոնյան աշտարակաշինություն» արտահայտությունն օգտագործվում է–գործածել, երբ ցանկանում են բնութագրել խառնաշփոթություն, աղմուկ, անկարգություն:

Կար չկար մի մարդ կար։ Նա ոչ մի բան չէր տեսնում և մարդիկ նրան ամեն անգամ օգնում էին, թե ուտելիքով, թե շորով։ Բայց նա միշտ ագահորեն պահանջում էր ամենալավը։ Մարդիկ մի պահ նրան չէին տալիս ոչ ուտելիք, ոչ էլ շոր նա հասկացավ իր սխալը, բայց միևնույն է չգնաց նրանցից ներողություն խնդրելու։ Նա մտածում էր, որ մարդիկ պետք է նրան ներեն և չէր գնում ներողություն խնդրելու։ Անցավ 1 ամիս և կույրը հասկանլով, որ նրան ոչ մեկ չի փրկի նա որոշեց գնալ ներողություն խնդրելու։ Նա շատ սոված էր, երբ լսեց ինչ որ մարդու ձայն մի անգամից ասաց

—Կներեք, ես հասկացել եմ իմ սխալը

մարդը ասաց ես քեզ ներում եմ, արի գնանք կերակրեմ քեզ։

Գնալու ճանապհրին կույրը մահացավ,

կույրի ագահուցյունը կործանեց նրան․․․

ահա այսպիսի տխուր պատմություն

Հայաստանի Հանրապետու­թյո,ւն

Հայոց պատմական հայրենիքի մի հատվածում է գտնվում Հայաստանի Հանրապետությունը: Ինչպես հայոց պատմական հայրենիքը, այնպես էլ Հայաստանի Հանրապետությունը կրճատ անվանում են Հայաստան:

Հայաստանի Հանրապետու­թյունը զբաղեցնում է Հայկական լեռնաշխարհի հյուսիս արևելյան բարձրադիր մասը: Այստեղ նույնպես, ինչպես Հայկական լեռնաշխարհի մյուս հատվածնե­րում, շատ են բարձր լեռները և արագահոս լեռնային գետերը:

Անտառապատ լեռնալանջերի բարձրադիր մասերում տարած­վում են ծաղկազարդ ալպյան մարգագետինները, իսկ ցածրա­դիր հարթավայրերում մեծ տա­րածքներ են զբաղեցնում ար­գավանդ հողերով խոտածածկ տափաստանները: Երկնքից կախված չորս հսկա զանգերի է նման քառագագաթ Արագածը’ Հայաստանի Հանրապետության ամենաբարձր լեռը (4090 մ): Արագածի լանջերը, դեպի հարավ իջնելով, աստիճանաբար ձուլվում են Արարատյան դաշտին:

Հյուսիսային և հյուսիս արևելյան կողմերից հանրապետությունը պարուրված է Վիրահայոց, Փամբակի և Սևանի լեռների երկա­րաձիգ շարքերով, իսկ հարավում վեր են խոյանում Զանգեզուրի լեռները: Դրանց միջև հոսում են Հրազդանը, Որոտանը, Դեբեդը և այլ մեծ ու փոքր գետեր:

Հայաստանի ընդերքը հա­րուստ է օգտակար հանածոնե­րով: Դեռ անհիշելի ժամանակ­ներից Հայկական լեռնաշխարհի տարբեր մասերում զբաղվել են մետաղաձուլությամբ: Գիտնականներից շատերը հա­մարում են, որ Հայաստանում են առաջին անգամ ձուլել բրոնզ և երկաթ: Հատկապես նշանավոր  են Երևանի տարածքում գտնվող Շենգավիթ և Արմավիրից ոչ հե­ռու գտնվող Մեծամոր հնավայ­րերում հայտնաբերված ձուլա­րանները, որտեղ շուրջ 5000 տարի առաջ զբաղվել են բրոնզի, ոսկու, հետագայում’ երկաթի ձուլմամբ: Այժմ Հայաստանում շահագործվում են պղնձի, ոսկու, մոլիբդենի և այլ մետաղների մի քանի հանքավայրեր:

Մեր երկիրը հարուստ է նաև շինանյութերով: Արժեքավոր են բազմերանգ տուֆի, բազալտի, գրանիտի, մարմարի հանքավայրերը: Տուֆակերտ են Հայաս­տանի, այդ թվում` Երևանի բազմաթիվ շինություններ: Հենց այդ պատճառով էլ Երևանն անվանում են վարդագույն քաղաք:

Մեր ազգային հարստություններից են հանքային ջրերի մեծ պաշարները: Դրանք հայտնի են ոչ միայն Հայաստանում, այլև նրա սահմաններից դուրս. Ջերմուկի, Բջնիի, Արզնու առողջարար հանքային ջրերը արտահանվում են շատ երկրներ:

Հայաստանը բոլոր հայերի հայրենիքն է: Ցանկացած երկրում ապրող յուրաքանչյուր հայ այսօր կարող է միաժամանակ Հայաս­տանի քաղաքացի դառնալ և, համախմբվելով մայր հայրենիքում, շենացնել ու հզորացնել մեր նահապետ Հայկի հիմնած տունը: Ինչպես գիտենք, Հայաստանում հայերից բացի ապրում են նաև այլազգիներ՝ եզդիներ, ռուսներ, հույներ,ասորիներ և այլն:

Հայաստանի Հանրապետության մայրա­քաղաքը Երևանն է: Իր մեծութ­յամբ հանրապետության երկ­րորդ քաղաքը Գյումրին է: Այն Հայաստանի հին քաղաքներից է, որտեղ պահպանվել են դեռևս պատմաճարտապետական ար­ժեք ունեցող կառույցներ: Գյում­րին նշանավոր է իր յուրօրինակ հումորով:Փամբակ գետի անտառա­պատ հովտում է գտնվում հան­րապետության երրորդ քաղաքը՝ Վանաձորը:

Հայաստանը հարուստ է բնական պաշարներով, որակյալ աշխատուժով, որոնք տնտեսական զարգացման համար խիստ կարևոր են: Երկրի տնտեսությանն զարգացման համար կարևոր նշանակություն ունի նաև բարձր տեխնոլոգիաների, այդ թվում՝ համակարգչային տեխնիկայի արտադրությունը:

Այս ամենը անշուշտ կհանգեցնի մեր հայրենիքի հետագա հզորացմանը և յուրաքանչյուրիս համար ցանկալի, ապահով ու բարգավաճ երկրի ստեղծմանը: Յուրաքանչյուր հայ մարդու համար նվիրական գործ պետք է դառնա հայրենիքը շենացնելը:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ո՞րտեղ է գտնվում Հայաստանի Հանրապետությունը:
2. Ո՞ր լեռն է գտնվում Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական մասում, քանի՞ մետր է նրա բարձրությունը:
3. Ի՞նչ նշանավոր լեռներ կան Հայաստանի Հանրապետու­թյունում:
4. Թվարկեք մեր երկրով հոսող գետերը:
5. Ի՞նչ օգտակար հանածոներով է հարուստ Հայաստանի ընդերքը:
6. Ի՞նչ գիտեք Հայաստանի շինանյութերի մասին:
7. Ինչո՞ւ են Երևանն անվանում վարդագույն քաղաք:
8. Ինչով են հայտնի Ջերմուկը, Բջնին, Արզնին:
9. Ներկայացրեք Հայաստանի Հանրապետության բնակչու­թյունը:
10. Թվարկեք Հայաստանի խոշոր քաղաքները, դրանց բնորոշ ի՞նչ առանձնահատկություններ կարող եք նշել:
11. Ձեր կարծիքով` ի՞նչը կարող է նպաստել մեր հայրենիքի հետագա հզորացմանը: